Bireysel Emeklilik Sistemi'nde (BES) yeni dönem! Kredi ve kısmi ödeme detayı ortayı çıktı
Bireysel Emeklilik Sistemi, iş hayatında birikim yapmak isteyenlerin tercihi oluyor. Fakat farklı nedenlerden dolayı erken çıkmak isteyenler bulunuyor. Sözleşmeler ise bankadan bankaya değişiklik gösterirken, caymadaki farklılıklar bazı mağduriyetlerin yaşanmasına neden oluyor. Öte yandan Bireysel Emeklilik Sisteminde bulunan katılımcılara avantajlı kredi imkânı tanılıyor. Bunun yanında 1 Temmuz itibarıyla BES katılımcıları birikimlerinin yüzde 50'sini belli şart dahilinde kullanabilecekler.
Krediye ulaşmanın çok zor olduğu son günlerde bankalar ile ilgili şikayetler artmaya başladı. Bankalar, bireysel kredi vermek için bazı müşterilerinden, faiz dışı gelirlerini artırmak ve varsa bankacın kişisel hedeflerini tutturmak amacıyla; BES dayatmasında bulunuyor. Ayrılmak isteyen müşterilerine ise ‘3 yıldan önce ayrılamazsın’ denilerek bu talebi reddediliyor. Bireysel Emeklilik Sistemi’ne ilişkin bilinmeyen detayları anlatan TÜKONFED Bankacılık Komisyonu Başkanı Hüseyin Ölmez, gazetevatan.com’a yaşanan süreç ile ilgili uyarılarda bulundu.
Bireysel Emeklilik Sistemi’nin çalışma yaşamındaki tasarrufları uzun vadeli yatırıma dönüştürerek, emeklilik döneminde gelir elde etmelerini sağlayan bir sistem olduğunu hatırlatan Ölmez, “Katılımcı, Bireysel Emeklilik Sistemine giriş tarihinden itibaren en az on yıl sistemde bulunmak koşuluyla 56 yaşını tamamladıktan sonra emekliliğe hak kazanır” diye konuştu.
Bankaların tüketicileri BES katılımına zorlayamayacağını belirten Ölmez, “Bankaların, Finansal Tüketicilerden Alınabilecek Ücretler Hakkında Usul ve Esaslar Tebliğe bağlı olarak yayınlanan hiçbir TCMB tebliğinde böyle bir düzenleme yoktur. Ancak; bankanın faiz dışı gelir temin etme güdüsü ve bu güdüye bağlı çalışanına verdiği hedefler, tüketicinin krediye ulaşmasının zorluğu ile birleşince, zorunlu ikna yoluyla, kredi talep eden müşterisini BES’e katılıma zorlamaktadır” dedi.
Ölmez, BES katılımcısının sözleşmeye göre istediği zaman sistemden çıkma hakkının olduğunu dile getirerek, “BES katılımcısına, ödediği katılım parası ve paranın değerlendirildiği menkul kıymetlerden gelen getiri, çıkış müracaatından 20 gün sonra katılımcıya ödenir.
Ancak BES’e teşvik olarak verilen devlet katkısının; sistemde en az 3 yıl kalırsa yüzde 15’i, en az 6 yıl kalırsa yüzde 35’i, sistemde en az 10 yıl kalırsa yüzde 60’ı, emekli olması, vefat etmesi ya da sakatlığını halinde ise yüzde 100’ü ödenir” ifadelerini kullandı.
Ölmez, son günlerde deprem bölgesinde, sayıları sınırlı da olsa BES katılımcılarının, hak mağduriyetine uğradıkları şikayetlerinin olduğunu söyledi.
Emeklilik sözleşmesinin sona erdirilmesi halinde katılımcının, BES’ten kaynaklanan haklarını kaybedeceğini dile getiren Ölmez, “Katılımcı ilgili mevzuat düzenlemelerine göre temin edilmesi gereken tüm evrak ile ayrılma bilgi ve talep formunu; imzalayarak posta yoluyla veya onaylayarak elektronik iletişim araçlarıyla eksiksiz olarak şirkete ulaştırır ve ilgili bilgi ve belgelerin şirkete ulaştığı tarihten itibaren yirmi iş günü içinde bireysel emeklilik hesabındaki birikim ve devlet katkısı hesabındaki varsa hak kazanılan tutarlar şirket tarafından katılımcının belirttiği hesaba ödenir.
Daha sonra intikal eden devlet katkısı tutarlarından katılımcının varsa hak kazandığı tutarlar da intikal tarihini takip eden beş iş günü içinde katılımcının belirttiği hesaba ödenir” dedi.
Sistemden ayrılma işlemlerinin geciktirilmesinden kaynaklanan zararın şirket tarafından fon getiri kaybı hesaplanarak karşılanacağını belirten Ölmez, “e-Devlet kimlik doğrulama hizmeti kullanılarak erişilen güvenli alan üzerinden cayma, aktarım, ayrılma ve emeklilik işlemlerine dair talep, bilgi ve belgelerin başvuru sahipleri ile şirketler arasında iletilmesine ve hak sahiplerince aranmayan paralara ilişkin bilginin şirketler adına ilgililere iletilmesine aracılık edebilir" şeklinde konuştu.
Bireysel Emeklilik Sistemi'nde yeni dönem başlamıştı. Buna göre; BES katılımcılarının nakit para ihtiyacı sebebiyle için sözleşmelerini sonlandırmak isteyenlere ucuz ve avantajlı kredi imkanı tanındı. Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmelik değişikliği ile bireyler BES birikimlerini alacağın devri sözleşmesi ile bankaya devredip daha ucuz kredi alabilecek.
Değişiklikler 6 ay sonra devreye girecek. Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan sektör temsilcisi Gökhan Uçar, BES'te kredi kolaylığıyla ilgili merak edilen detaylar hakkında bilgi verdi.
YÜZDE 30 DEVLET KATKISI SAĞLANACAK
BES'e yeni katılacak ve bilgi sahibi olmak isteyenlerin kafalarındaki soru işaretlerini gideren Gökhan Uçar, "Bireysel emeklilik sistemi bireylere aktif çalışma dönemlerinde devlet teşviki ile tasarruf yapma imkânı sunan, yapmış oldukları bu tasarrufları uzun vadeli yatırımlara yönlendirilerek gelecekte ortaya çıkabilecek finansal ihtiyaçlarını gidermek adına toplu bir birikim veya emekli olduklarında ikinci bir maaş elde etmelerini sağlayan özel bir emeklilik sistemidir.
Bu sisteme tasarruf etmek isteyen herkes %30 devlet katkısı avantajı ile tasarruf yapabilir ve sistemden dilediği zaman birikimlerini geri alabilir.
Fakat sistemde 10 yılını ve 56 yaşını dolduran katılımcılar devlet katkısı ve birçok avantajdan maksimum oranda faydalanırken ikinci emeklilik hakkını da elde etmiş olurlar." dedi.
20 YILDAN BERİ SİSTEME MİLYONLARCA KİŞİ KATILDI
2003 yılından beri Bireysel Emeklilik Sistemi'ne 8.3 milyon kişisini katıldığını belirten Gökhan Uçar, BES'in güvenli yatırım aracı haline geldiğinin altını çizdi. Uçar, "Bireysel emeklilik sisteminin kurulduğu 2003 yılından bugüne yapılan en önemli değişiklik 2013 Ocak ayı itibariyle sisteme getirilmiş olan Devlet Katkısı uygulamasıdır.
2012 yılı sonu itibariyle 2.6 milyon olan katılımcı sayısı bu uygulama etkisi ile 2013 yılı sonu itibariyle 4 milyon katılımcı sayısına ulaşmıştır. Bireysel emeklilikte sistem kurulduğu günden bugüne devlet tarafından katılımcı lehine alınan tüm kararlar sistem kesintilerinin en aza indirgenmesi, fon çeşitliliği, devlet katkısı vb.) ile bugün ülkemizde en çok tercih edilen ve en güvenli yatırım aracı halini almıştır.
2023 yılına geldiğimizde ise 8.3 milyon gibi çok önemli sayıda katılımcının bulunduğu bir sistem olmuştur." diye konuştu.
FON KİŞİSEL EĞİLİMLERE GÖRE SEÇİLMELİ
BES katılımcılarının neye göre fon seçmesi konusunda açıklamalarda bulunan sektör temsilcisi Uçar, "Bireysel emeklilikte katılımcılar tüm emeklilik şirketleri aracılığı ile kendilerine sunulan risk iştahları ve yatırım eğilimlerini ölçen risk analiz anketlerine katılarak, kişisel eğilimlerine göre kendilerine en uygun fonu tercih etmelidirler.
Bunun yanında orta ve uzun vadede sistemde kalmayı düşünen katılımcılar sermaye piyasası araçlarından oluşan fon karmalarına yönelim göstererek yüksek getiriyi hedefleyebilirler." şeklinde konuştu.
BES KATILIMCILARINA UYGUN KREDİ FIRSATI
Paraya ihtiyacı olan BES katılımcılarına ucuz ve uygun fiyattan kredi verileceğinin altını çizen Uçar, konu hakkında bilgi verdi. Uçar, "Mart 2023 döneminde yapılan değişiklik kapsamında bireysel emeklilik sisteminde bulunan katılımcılara avantajlı kredi imkânı hakkı uygulaması hayatımıza girmiştir.
Bu uygulama ile nakit ihtiyacı olan katılımcılar alacağın devri sözleşmesi ile bireysel emeklilik hesaplarındaki birikimlerini bankalara teminat göstererek çok daha avantajlı ve kolay şekilde kredi temin edebileceklerdir." dedi.
1 TEMMUZ İTABARIYLA DEĞİŞİYOR
Öte yandan Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) tarafından hazırlanan "Bireysel Emeklilik Sisteminde Kısmen Ödeme Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" Resmi Gazete'de yayımlandı.
Buna göre, 26 Mart'ta başlaması planlanan kısmen ödeme yönetmeliği 1 Temmuz'da yürürlüğe girecek.
Söz konusu yönetmeliğe göre, bireysel emeklilik sistemindeki kısmen ödeme hakkını en az 5 yıl kullanmamış katılımcılar, bu süre içinde, başvuru tarihi itibarıyla geçerli olan aylık brüt asgari ücret tutarının en az 5 katı kadar katkı payı ödediği sözleşmesinden, belirli koşullarda birikiminin yüzde 50'sine kadar olan tutarın evlilik, konut alımı, eğitim ve doğal afetler nedeniyle kısmen ödenmesi için emeklilik sigortası şirketine başvurabiliyor.